Oregano to zioło znane nam przede wszystkim ze swoich zastosowań w kuchni, gdzie dodaje aromatu naszym ulubionym daniom. Jednak poza swoimi walorami smakowymi i zapachowymi oregano posiada również szereg właściwości leczniczych, z czego było znane już w starożytności. Pomaga m.in w leczeniu dolegliwości ze strony układu trawiennego oraz infekcji górnych dróg oddechowych. Jest bogatym źródłem witamin i minerałów. Poznaj wszechstronne zastosowanie niezwykłej rośliny, jaką jest oregano.

Oregano jako przyprawa

Oregano, zwane także „dzikim majerankiem”, jest doskonale znane jako przyprawa. W kuchni stosuje się liście tej rośliny. Rozdrobnione posiadają aromatyczny, lekko gorzki, pieprzowy smak. Dodawane są one do wielu potraw zarówno mięsnych (np. drobiowych, cielęcych, rybnych) jak i wegetariańskich, zarówno w Polsce jak i na świecie. Oregano tworzy świetne połączenie z pomidorami, cukinią, papryką, bakłażanem, pietruszką, czosnkiem oraz fasolą. Dobrze komponuje się z potrawami zawierającymi jaja i sery. Dodaje aromatu zupom, gulaszom, sosom oraz wielu potrawom, szczególnie kuchni Europy południowej, takim jak pizza, dania z makaronem (np. spaghetti, lasagne), gyros czy typowa sałatka grecka.  Używa się go także do polepszania aromatu oliwy z oliwek, a nawet alkoholi – niektórych wódek i likierów. Oregano jest powszechnie stosowane we Włoszech, Grecji, Turcji, Egipcie, Hiszpanii, Portugalii, Syrii, Palestynie, Libanie, a nawet Ameryce Południowej. Stanowi składnik ziół prowansalskich.

Przeczytaj także: Kminek – charakterystyka, właściwości lecznicze i zastosowanie

Właściwości zdrowotne oregano

Poza swoimi zastosowaniami w naszej kuchni oregano posiada także zastosowanie w medycynie, również jako olejek oregano, pozyskiwany z liści tej rośliny. Oregano oraz pozyskiwany z niego olejek wykazują właściwości przeciwgrzybicze oraz dezynfekujące. Można go stosować zarówno doustnie jak i aplikować na skórę. Olejek oregano pomaga w leczeniu infekcji układu moczowego i górnych dróg oddechowych. Stosuje się go do inhalacji (udrażnia zatoki), płukania gardła, pomaga także złagodzić objawy przeziębienia takie jak katar czy kaszel, ze względu na swoje działanie odkrztuśne, przeciwskurczowe oraz napotne. Pomocny jest również przy gorączce.

Olej oregano wykorzystywany jest także w łagodzeniu problemów skórnych, takich jak świąd, opryszczka wirusowa, czy trudno gojące się rany. Wykazuje działanie antyseptyczne, łagodzi alergie, pomaga przy odleżynach. Za przeciwgrzybicze i odkażające działanie oleju oregano odpowiada zawarty w nim karwakrol. 

Lebiodka pospolita pomaga także w leczeniu szeregu dolegliwości ze strony układu trawiennego, takich jak zgaga, wzdęcia, bóle żołądkowe czy gazy jelitowe. Oregano możemy także stosować w formie naparu. Dwie łyżki suchego oregano zalewamy jedną lub dwiema szklankami wrzątku i zaparzamy przez 15 minut. Napar z oregano pomaga w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, niedoczynności wątroby. Ma działanie przeciwbiegunkowe i wiatropędne. Korzystnie wpływa także na nasz metabolizm, wspomagając produkcję soku żołądkowego, przyswajanie składników odżywczych oraz eliminowanie problemów z niestrawnością czy zespołem jelita drażliwego. U kobiet pomaga przy dolegliwościach menstruacyjnych.

Główny składnik oregano to olejek tymolowy, zawierający m. in. karwakrol i tymol. Tymol posiada właściwości bakteriobójcze (zwalcza np. bakterie E. coli, salmonella, Helicobacter pylori) , grzybobójcze (zwalcza np. grzyby z gatunku Candida albicans) oraz dezynfekujące, jest też zabójczy także dla niektórych wirusów i pasożytów. Należy jednak pamiętać, że w dużym stężeniu tymol jest silnie trujący, dlatego nie należy stosować oregano w nadmiarze. Tymol uszkadza wątrobę, serce, nerki oraz układ nerwowy. Stosowanie oregano chociażby w podwyższonych ilościach powoduje podrażnienie żołądka i pogorszenie wchłaniania żelaza.

Oregano bogate jest także w przeciwutleniacze (antyoksydanty), które pomagają w zwalczaniu wolnych rodników, zapobiegając przedwczesnemu starzeniu oraz rozwojowi komórek nowotworowych. Lebiodka pospolita to źródło wielu witamin, takich jak A, C, E (silne przeciwutleniacze), B6, K, oraz składników odżywczych, do których zaliczamy żelazo, fosfor, magnez, wapń, potas, cynk, bor, sód, błonnik i kwas foliowy. W oregano znajdziemy również flawonoidy, garbniki, kwas kawowy, kwas ursolowy oraz fitosterole. Witamina A  wspomaga prawidłowe widzenie, zapewnia normalny wzrost kości i zębów, wspomaga wytwarzanie kolagenu i regenerację naskórka oraz zwiększa odporność organizmu. Witamina C wspomaga układ odpornościowy, zwalcza wolne rodniki, wzmacnia naczynia krwionośne, a także wspomaga wchłanianie żelaza. Witamina E, tzw. „witamina młodości”, wspomaga dostarczanie składników odżywczych do komórek, wzmacnia ściany naczyń krwionośnych, chroni przed stresem oksydacyjnym i bierze udział w stabilizacji poziomu cukru we krwi. Witamina B6 wspomaga prawidłowe działanie układu nerwowego oraz odpornościowego. Witamina K bierze udział w procesie krzepnięcia krwi.

Oregano zawiera duże ilości błonnika – pokrywa dzienne zapotrzebowanie człowieka na ten składnik. Błonnik poprawia perystaltykę jelit, zapobiega nowotworom dolnego odcinka przewodu pokarmowego, zmniejsza uczucie głodu oraz wchłanianie „złego” cholesterolu.

Ziele może pomagać w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym, takim jak cukrzyca typu 2 czy choroby serca, np. miażdżyca. Dzięki zawartości witamin z grupy B, wspomaga pamięć i koncentrację, wykazuje działanie uspokajające i poprawiające sen.

Zobacz także: Oleander: tajemniczy kwiat o leczniczych właściwościach i potencjalnych zagrożeniach

Uprawa oregano

Oregano, zwane także „dzikim majerankiem”, to roślina wieloletnia należąca do gatunku jasnotowatych. Jej łodyga jest prosta, sztywna, owłosiona i rozgałęziona, z licznymi liśćmi ułożonymi naprzeciwlegle, o kształcie jajowatym, czasem z ząbkowanymi brzegami. Często tworzy gęste kępy. Ziele może osiągać wysokość od 20 do nawet 80 cm. Charakteryzuje się wydzielaniem silnego aromatu, który wytwarzany jest przez gruczoły znajdujące się na liściach rośliny, a także kwiaty. Kwiaty rośliny są drobne, koloru różowo-liliowego i tworzą pęczki.

Uprawa lebiodki pospolitej jest dziecinnie prosta. Roślina najchętniej rośnie na terenach suchych, znajdujących się np. na obrzeżach lasów liściastych lub na wzgórzach. Lubi zaciszne i świetliste zarośla na terenach nadrzecznych, ale nie jest zbyt wybredna. Uprawę oregano najlepiej rozpoczynać wiosną, gdyż ziele kwitnie mniej więcej od wiosny do końca lata. Oregano można sadzić zarówno w ogrodzie jak i w donicy. Pomiędzy roślinami należy zachować odstęp ok. 20 cm. Gleba powinna być sucha i przepuszczalna, wapienna (np. piaszczysta) o lekko zasadowym pH – pomiędzy 6,0 a 8,0. Oregano najlepiej sadzić raz na 5 lat, gdyż po tym czasie walory aromatyczne rośliny słabną. Jeżeli chcemy posadzić lebiodkę w donicy, najlepszy okres to maj lub czerwiec. Dla siewu ogrodowego odpowiedni będzie marzec. Doniczkę z nasionami zostawiamy na tydzień na zewnątrz, a po tygodniu przenosimy ją do domu. Podlewamy tak, aby ziemia była cały czas wilgotna. Obcinamy listki oregano wraz z małymi łodyżkami, a w celu uzyskania silniejszego aromatu, warto łodyżki zasuszyć wieszając je w pęczkach w ciemnym, przewiewnym i suchym miejscu. Istnieje wiele odmian oregano, które różnią się między sobą intensywnością aromatu i smaku.

Oregano bywa czasem składnikiem płynów do kąpieli, kosmetyków oraz płynów do płukania ust. Odrobinę tego ziela możemy dodać np. do żelu pod prysznic, co pomoże odkazić skórę w przypadku infekcji.

Ze względu na swoje właściwości, warto uprawiać oregano w warunkach domowych. Oprócz doskonale znanych korzyści kulinarnych, uprawa oregano zapewni nam stały i łatwy dostęp do bogactwa właściwości prozdrowotnych, jakie oferuje ta roślina.

Przeczytaj jeszcze: Jarmuż – przepisy, właściwości lecznicze i uprawa