Melisa – właściwości lecznicze, zastosowanie i skutki uboczne naturalnego lekarstwa na stres
Melisa lekarska przez starożytnych Greków i Rzymian nazywana była ziołem magicznym – sadzono ją przed drzwiami by odgonić złe moce. Dziś melisa znana jest ze swoich niezwykle skutecznych, a przy tym bezpiecznych i nieinwazyjnych właściwości uspokajających. Melisa przynosi ukojenie podczas migreny, pomaga w zasypianiu, a stosowana zewnętrznie, na przetłuszczające się włosy, zmniejsza wydzielanie łoju skóry głowy. To jedynie kilka powodów dlaczego warto ją mieć w swojej naturalnej, domowej apteczce.
Melisa lekarska (łac. Melissa officinalis) porasta dziko tereny Afryki północnej, południowe tereny Europy oraz Azji. Obecnie uprawy tej rośliny prowadzi się na całym świecie. W Polsce nazywana naprzemiennie pszczelnikiem, zielem cytrynowym (ze względu na kwaskowaty posmak), rojownikiem. Jej liście mają intensywną zieloną barwę, przybrały formę karbowaną, ząbkowatą. Melisa kwitnie wiosną i latem, pokazują się wówczas jasnożółte kwiaty. Jeśli chodzi o smak, rzując liście melisy możemy poczuć lekko cytrynowy aromat. Jest to główny powód dlaczego melisa znajduje zastosowanie w kuchni oraz przy produkcji nalewek i likierów.
Właściwości lecznicze Melisy
Chyba łatwiej byłoby wymienić na co melisa nie pomaga, bo wywar z liści tego zioła leczy niezwykle szeroką gamę dolegliwości, a dokładniej:
– Bezsenność – herbata z melisy wypita przed snem, wprowadza układ nerwowy w stan głębokiej relaksacji, a tym samym ułatwia zasypianie.
– Napady lęku – Napar z liści melisy to jeden z najbezpieczniejszych lekarstw pozytywnie wpływający na układ nerwowy, zmniejsza pobudzenie nerwowe, stres i rozdrażnienie. Składniki odpowiedzialne za tego typu wpływ to m.in. kariofilen i cytra
– Opryszczkę – Stosowanie balsamu do ust, który w swoim składzie zawiera co najmniej 1% surowców z liści melisy, skraca czas gojenia opryszczki, zapobiega roznoszeniu wirusa w inne części ust i zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia objawu w przyszłości
– Stres – niektóre badania dowodzą, że zażycie 600 mg melisy zwiększa poczucie spokoju i uważności u ludzi dorosłych w sytuacjach zwiększonej podatności na stres. Inne badania sugerują, że duże dawki melisy redukują niepokojące zachowania u dzieci. Niewielkie dawki nie przyniosą efektu. Inne badania potwierdziły, że zażywanie melisy regularnie, przez 4 tygodnie obniżyły pobudzenie u osób z lękiem spowodowanym stresem.
Składnikiem czynnym melisy jest olejek eteryczny, który w swoim składzie zawiera takie aktywne składniki jak: flawonoidy (lutelina, kemferol, apigenina, kwercetyna), fenolokwasy (kwas ferulowy, chlorogenowy, kawowy, rozmarynowy), triterpany (kwas oleanolowy i ursolowy) oraz cytral, linalol, geranial, geraniol i cytronelal.
Niepotwierdzone właściwości lecznicze melisy
Nie ma wystarczająco dużo dowodów –– wyników eksperymentów i badań naukowych –– aby można było stwierdzić pozytywny i skuteczny wpływ melisy lekarskiej na bóle głowy, bóle brzucha, depresje, bóle menstruacyjne czy zaniki pamięci i obniżoną koncentracje. W przypadku tych dolegliwości lepiej sięgnąć po bardziej skuteczne zioła, które od wielu lat znane są jako remedia na te konkretne schorzenia:
– pamięć i koncentracja –> Imbir
– bóle brzucha –> Dziurawiec
– depresje –> Męczennica
– migreny –> Mięta
– Demencje – w jednym z badań, nanoszono na twarz oraz dłonie pacjenta z demencją olejek, który zawierał melisę. Badanie wykazało pozytywny efekt, zmniejszyło pobudzenie i zdenerwowanie pacjenta. Niemniej jednak inne badania na pacjentach nie wykazały żadnych korzyści stosowania melisy przy chorobie starczej. Potrzebujemy, więcej badań, więcej analiz porównawczych.
Informacje zbiorcze, o tym jak poszczególne zioła działają na określone układy (układ pokarmowy, układ nerwowy, układ krążenia, układ moczowy, układ kostny, układ oddechowy, układ mięśniowy) w organizmie człowieka znajdziece tutaj
Melisa, melisie nierówna
Melisa dostępna jest pod kilkoma postaciami:
a) świeża – roślinka w małej doniczce, uprawiana na nawozach i stymulatorach wzrostu w garstce ziemi
b) w formie suszonej, rozdrobnionej, krojonej do zaparzania, najczęściej w większej torebce
c) w postaci fix – mała torebeczka ze zmielonym suszem.
Dr Henryk Różański przeprowadził analizę farmakognostyczną torebek fix znanych producentów i jak się okazało w składzie takich torebek znalazły się nietyle zasuszone liście melisy, ale o zgrozo sproszkowane łodygi, piasek, kamienie, ogonki listków, a także inne gatunki roślin: trawy, rdesty, poziewniki. Domyślać się jedynie możemy, że wymienione rośliny rosły koło melisy i z tego mało chwalebnego powodu trafiły do fix mieszanki. Frakcji listnych było zaskakująco mało. Przypomnijmy, że najwartościowszy olejek eteryczny, który odpowiada za wymienione w poprzednim rozdziale działanie lecznicze, a przede wszystkim za działanie uspokajające znajduje się we włoskach gruczołowych melisy. Olejek uwalnia się, gdy włoski się obłamią i otworzą. Suszenie melisy w temperaturze powyżej 35 stopni Celsjusza sprawia, że tracimy to co w melisie najcenniejsze. Podobnie dzieje się gdy ją ocieramy przesadnie i mielimy, cały olejek się wówczas ulatnia i pozostaje potoczny „szrot”.
A co w takim razie z melisa krojoną inaczej zwaną rozdrobnioną?
Dr Różański przebadał zmodyfikowaną metodą Deringa ile procentowo olejku eterycznego zawiera melisa krojona i jak się okazało jedynie 0.01%, znacznie poniżej normy farmakopealnej. Farmakopea Polska wymaga, aby tego olejku było co najmniej 0,05%. Zdrowa i wysokiej jakości melisa zawiera 0,5 % olejku eterycznego
Gdzie zatem „ta melisa prawdziwa taka”?
Na swojej (lub sąsiada) działce. Melisę o właściwościach lekarstwa można jedynie wykopać z własnego ogródka. Ewentualnie można ją przywieźć z krajów basenu Morza Śródziemnego: Grecji, Bułgarii, Włoch, Hiszpanii, czy Portugalii tam uprawiana jest melisa najwyższej jakości. Jeśli wybieramy z dwojga złego, pomiędzy melisą z torebki fix, a rozdrobnioną, wybierzmy tę drugą, najlepiej ze sprawdzonego sklepu zielarskiego.
Zobacz także: Dąbrówka rozłogowa: Sekrety leczniczej rośliny ogrodowej
Dawkowanie i przepisy z melisy
Trdno przedawkować to zioło. Spokojnie można wypijać nawet 4 szklanki naparu dziennie. Aby przygotować napar z melisy włóż 1 łyżkę rozdrobnionego ziela do szklanki, zalej wrzącą wodą i parz 20 minut pod przykryciem. Bardzo dobre, lecznicze działanie wykazuje także nalewka z melisy. Aby ją przygotować włóż do litrowej szklanej butelki 3 łyżki rozdrobnionego zioła i zalej 1 litrem 40-60% alkoholem i zakręć butelkę. Odstaw na minimum 7 dni, poczym odcedź na sitku o drobnych oczkach. Gotową zażywaj 1-3 razy dziennie, najlepiej rozpuszczoną w szklance wody, 5-10ml. Taką nalewką można także potraktować wirusowe zapalenie skórne – opryszczke lub pleśniawki. Innym napojem wartym zachodu jest miodek melisowy. Przygotujesz go mieszając w szklance garść listków melisy, 30 ml wódki, z dwoma łyżeczkami miodu. Spożywany regularnie 2 razy dziennie po 1 łyżce, na pewno nię odbije się bez echa.
Melisa w kuchni
Melisę możesz także z powodzeniem dodawać do potraw, które przygotowujesz w kuchni. Liście melisy świetnie smakują z rybami, w mieszankach sałat, z białym serem i z makaronami. Pamiętaj, żeby dodać listki melisy na końcu przygotowywania posiłku, gdyż aromat zawarty w melisie ulatnia się dość szybko.
Melisa dla kobiet w ciąży
Nie ma najmniejszych przeciwwskazań, aby melise stosowały kobiety w ciąży. Picie herbatki z melisy podczas ciąży to naturalny sposób na uspokojenie, złagodzenie mdłości i ukojenie zszarganych nerwów. Najlepiej wypijać do 2 filiżanek melisy w ciągu dnia. Melisa dla kobiet w ciąży jest zupełnie bezpieczna, ale jak to zwykle bywa nie należy przesadzać.
Zobacz także: Czubryca: Bułgarski skarb w twojej kuchni
Melisa w kosmetyce
Melisa świetnie sprawdzi się jako szampon do włosów przetłuszczających się lub dla osób zmagających się z zapelniem skóry głowy. Melisa to popularny składnik szamponów i odżywek do włosów, a także nawilżających kremów do cery suchej, wrażliwej i skłonnej do podrażnień. Metodą DIY możesz wykonać płukankę z melisy w domu, wystarczy zalać liście wrzątkiem, zostawić do przestygnięcia i wylać na włosy. Niejeden fryzjer zgodzi się, że mycie włosów naparem z melisy jest dla nich korzystniejsze niż mycie ich niejednym szamponem z sieciówek.
W aromaterapii na szeroką skalę stosowane są olejki eteryczne z melisy. Ponadto kilka kropel olejku można dodać do wanny z ciepłą wodą i zarzyć kąpieli relaksacyjnej. Olejek z melisy świetnie się także sprawdzi podczas masażu. Najlepiej połącz 5 kropel olejku z 3 łyżkami oliwy z oliwek i wmasuj energicznie w skórę.
Źródła:
http://rozanski.li/3821/dlaczego-melisa-rzadko-dziala-uspokajajaco/
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-437/lemon-balm
