Wielu z nas tymianek jest znany przede wszystkim z kuchni. Dobrze komponuje się z wieloma potrawami, dodając im aromatu i smaku. Znaczenie tymianku nie sprowadza się jednak tylko do roli przyprawy. Ziele to skrywa bowiem bogactwo właściwości prozdrowotnych. Jaki ma wpływ na nasze zdrowie napar z tymianku i dlaczego to ziele warto spożywać częściej?

Tymianek – właściwości

Korzystny wpływ tymianku na nasz organizm znany był już w starożytności. Roślina ta pochodzi z basenu Morza Śródziemnego, dlatego też możemy ją spotkać dziko rosnącą w krajach takich jak Grecja, Włochy, Hiszpania, Turcja i Maroko. Istnieje ponad 100 odmian tego ziela. Obecnie tymianek jest uprawiany w wielu krajach, między innymi w Polsce. Ziele należy do rodziny jasnotowatych. Tworzy niski krzew o wysokości 20-30 cm. Drobne liście o kształcie jajowatym wyrastają z górnych części prostych, silnie rozgałęzionych łodyg. Na szczycie pędów znajdują się małe kwiaty, osadzone w kątach liści, barwy różowo-liliowej. Tymianek kwitnie od początku do końca lata lub wczesnej jesieni. Tymianek stosujemy jako przyprawę – nadaje potrawom charakterystycznego gorzkiego smaku i aromatu. Ziele to posiada również pozytywny wpływ na nasze zdrowie – m.in. wspomaga układ oddechowy, układ pokarmowy oraz kondycję skóry.

Przeczytaj jeszcze: Wrotycz pospolity – jak wpływa na organizm, w jakich dolegliwościach sprawdza się najlepiej, czy każdy może stosować

Tymianek – przyprawa

Tymianek, zwany również tymiankiem pospolitym lub tymianem, jest nam doskonale znany jako aromatyczna przyprawa. Popularna odmiana tymianku pospolitego to tzw. tymianek cytrynowy. Przyprawa posiada charakterystyczny ostry, gorzki, lekko pikantny i orzeźwiający smak oraz silny aromat. Ziele dodaje smaku wielu potrawom, zarówno mięsnym (drób, dziczyzna, ryby, jagnięcina, cielęcina, wędlina, pasztety) jak i wegetariańskim. Podkreśla smak sałatek, pomidorów, ziemniaków, brokułów, bakłażanów, czosnku, cebuli oraz pieczarek. Nada się także do przyprawiania makaronu, zup, sosów, zapiekanek, gulaszy, oliwy z oliwek czy nawet masła (tzw. masło ziołowe). Tymianek często dodawany jest do dań francuskich, greckich i włoskich. Współgra z innymi przyprawami takimi jak liść laurowy, pietruszka czy czosnek. Nie powinno łączyć się go z majerankiem – ostre smaki tych przypraw zdominują potrawę. Tymianek można dodawać również do deserów z owocami i czekoladą. Za walory smakowe przypraw odpowiada stosunek zawartych w nim fenoli, tymolu i karwakrolu.

Tymianek na kaszel i nie tylko

Tymianek wykazuje szereg właściwości leczniczych. Nie bez powodu określany jest mianem rośliny leczniczej. Zanim przejdziemy do jego wpływu na nasze zdrowie, spójrzmy jakie składniki odżywcze kryje w sobie tymianek.

• Olejek eteryczny – to przede wszystkim dzięki niemu tymianek może się pochwalić swoimi właściwościami prozdrowotnymi. Roślina może zawierać 0,75-4,5% olejku. Głównym jego składnikiem są substancje takie jak tymol, karwakrol, linalol, octan linalolu, borneol, terpineol, cymen, cyneol oraz octan bornylu
• Witamina A – utrzymuje prawidłowy stan oczu, skóry, włosów i paznokci, wspomaga wzrost kości i zębów
• Witaminy z grupy B – wspomagają prawidłowe widzenie, pracę układu nerwowego, niwelują stany zapalne skóry i błon śluzowych
• Witamina C – silny antyoksydant (przeciwutleniacz), spowalnia procesy starzenia, niweluje wpływ wolnych rodników, wspomaga układ odpornościowy, zapobiega anemii, pomaga przy chorobach dziąseł, bierze udział w prawidłowym widzeniu, poprawia skórę i stan naczyń krwionośnych
• Kwas foliowy
• Minerały: potas (wspomaga pracę serca, zapobiega nadciśnieniu), selen (wzmacnia układ odpornościowy, wspomaga pracę tarczycy), magnez (reguluje pracę układu nerwowego), miedź, żelazo (zapobiega niedokrwistości), wapń (bierze udział w budowie kości i zębów), fosfor, cynk, mangan (wspomaga przyswajanie składników odżywczych)
• Garbniki
• Kwasy polifenolowe (kwas kawowy i chlorogenowy)
• Flawonoidy (wykazują działanie przeciwgrzybicze oraz przeciwutleniające)
• Saponiny
• Sole mineralne

Tymol posiada właściwości antybakteryjne, antyseptyczne, dezynfekujące, antyoksydacyjne i odkrztuśne. Dzięki temu świeży tymianek sprawdza się przy infekcjach górnych i dolnych dróg oddechowych – pomaga pozbyć się zalegającej w płucach flegmy poprzez rozrzedzanie śluzu, pobudzanie rzęsek oskrzeli i swoje działanie rozkurczowe. Dzięki tym właściwościom często jest składnikiem syropów na kaszel. Pomocny jest także przy infekcjach bakteryjnych gardła i jamy ustnej, zapaleniach , ze względu na swoje działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Jego właściwości antybakteryjne i hamujące stany zapalne często wykorzystywane są przy zapaleniu krtani i migdałków czy przy owrzodzeniu jamy ustnej. Przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i łagodzące działanie tymianku sprawdza się także przy problemach z podrażnionymi dziąsłami, próchnicą, odsłoniętymi szyjkami zębów, zakażonymi kanałami zębowymi, a nawet przykrym oddechem – dlatego też ziele to bywa składnikiem past do zębów i płynów do płukania jamy ustnej. Napar z tymianku możemy stosować do płukania jamy ustnej po każdym szczotkowaniu.

Thymus vulgaris pomoże także przy problemach z układem pokarmowym. Usprawnia procesy metaboliczne, pomaga przy trawieniu tłuszczów, kwasów żółciowych i cholesterolu, zwłaszcza po zjedzeniu ciężkostrawnych potraw. Stosowany przy stanach zapalnych żołądka i jelit, podrażnieniach i dolegliwościach ze strony wątroby. Łagodzi zaparcia i biegunkę, dzięki swojemu działaniu rozkurczowemu. Ze względu na to działanie niebezpieczne jest stosowanie tymianku w ciąży – może pobudzić skurcze mięśni macicy.

Tymianek właściwy sprawdza się przy stanach zapalnych skóry. Można go stosować w leczeniu trądziku i pielęgnacji cery tłustej – jest składnikiem wielu kremów oraz płynów do pielęgnacji twarzy. Przyspiesza gojenie ran, zapobiega tworzeniu nowych wyprysków i zatykaniu się porów, łagodzi ukąszenia przez owady, ma działanie antyseptyczne, odkażające, przeciwzapalne i oczyszczające. Samodzielnie przygotowany i wystudzony napar lub herbatę z tymianku możemy stosować jako tonik do twarzy w codziennej pielęgnacji naszej cery. Tymianek ma korzystny wpływ także na skórę głowy. Reguluje wydzielanie łoju, dzięki czemu pomaga w walce z szybko przetłuszczającymi się włosami i w leczeniu schorzeń takich jak łupież. Wzmacnia także cebulki włosów, dzięki czemu rosną ode zdrowsze i mniej wypadają. W sprzedaży dostępne są szampony i odżywki z zawartością tymianku, można także samodzielnie przygotować płukankę do włosów, dodając rozmaryn. Tymianek dodany do kąpieli będzie miał działanie uspokajające, odkażające i kojące skórę. Dodatkowo, ziele to łagodzi bóle reumatyczne, mięśniowe i stawowe ze względu na swoje działanie rozgrzewające.

Tymianek ma także pozytywny wpływ na nasz układ moczowy oraz układ odpornościowy. Poprzez swoje działanie moczopędne i ogrzewające, wykazuje skuteczność przy problemach z pęcherzem moczowym i drogami moczowymi. Obniża ciśnienie tętnicze krwi, pomaga przy infekcjach bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych. Wspomaga także funkcjonowanie układu nerwowego. Pomaga na uspokojenie i wyciszenie.

Przeczytaj także: CBD – czym jest, właściwości lecznicze, jak dawkować

Napar i herbata z tymianku

Jedną łyżkę ziela zalewamy ok. 1,5 wrzątku i odstawiamy do zaparzenia na 15 minut, przykrywając. Po tym czasie przecedzamy. Właściwości lecznicze tymianku giną w procesie gotowania, dlatego nie należy go gotować. Napar można spożywać przed lub po posiłku, w zależności od tego czy chcemy pobudzić apetyt, czy wspomóc trawienie po posiłku. Można go także stosować zewnętrznie na skórę lub jako składnik płukanki do włosów.

Tymianek – środki ostrożności

Na co należy zwrócić uwagę przy stosowaniu tymianku? Jednym z głównych jego składników jest tymol. Tymol stosowany w wysokim stężeniu jest silnie trujący. Uszkadza nerki, wątrobę oraz ośrodkowy system nerwowy. Już nawet podwyższone ilości składników tymianku powodują problemy z oddychaniem, zapalenie błony śluzowej żołądka, nudności i wymioty. Stosowanie tymianku zewnętrznie może wywołać reakcje alergiczne i podrażnienia błon śluzowych i skóry. Kobietom w ciąży nie wolno stosować preparatów zawierających tymianek, gdyż ze względu na swoje działanie rozkurczowe może on prowadzić do przedwczesnych skurczów macicy. Każda osoba stosująca tymianek powinna zachować ostrożność, a w razie wątpliwości poradzić się lekarza.

Zobacz także: Gotu Kola – czym jest, skąd pochodzi, jak wpływa na organizm