Jagody goji – charakterystyka, właściwości odżywcze, wpływ na zdrowie i uprawa
Jagody goji, czyli owoce kolcowoju chińskiego, to skarb pochodzący z rejonów południowo-wschodniej Europy oraz Azji. Należą do grupy tzw. superfood (ang. superżywność) i często są nazywane naturalnym suplementem diety. Ich moc znana jest w Chinach od lat, a obecnie zyskują popularność na całym świecie. Sprawdź co kryją w sobie owoce goji.
Jagody goji – czym są?
Jagody goji (nazywane również owocami goji lub nasionami goji) to nazwa handlowa określające owoce rośliny zwanej kolcowojem chińskim (Lycium chinense), a także jego krewnego – kolcowoju pospolitego (Lycium barbarum), pochodzących z rejonów Azji i uprawianych w wielu miejscach na świecie. W Polsce kolcowój pospolity znany był bardziej jako roślina ozdobna, jednak coraz więcej ludzi poznaje lecznicze właściwości owoców goji. Owoce te cieszą się ogromną popularnością w Chinach, w których stosowane są od lat na wiele dolegliwości. Dlatego też są tam składnikiem wielu preparatów ziołowych, a co rok w Chinach oddaje się hołd na cześć tej rośliny. Zarówno kolcowój pospolity jak i chiński są krzewami, o wysokości maksymalnie do 2-3 metrów i lancetowatych, rzadkich liściach. Owoce kolcowoju mają wydłużony kształt, mogą też być dzwonkowate (w zależności od odmiany) i są barwy czerwonej. Osiągają maksymalnie ok. 2 cm długości. Krzewy kwitną od czerwca do września.
Kolcowój pospolity jest rośliną trującą – dotyczy to także niedojrzałych owoców. W Chinach i Korei owoce kolcowoju pospolitego spożywa się po ugotowaniu. Najzdrowsze owoce goji można spotkać w Himalajach i dolinach tybetańskich, gdyż na tamtych obszarach nie są one skażone pestycydami i innymi zanieczyszczeniami. Odmiany uprawiane na innych terenach zwykle zawierają mniej wartości odżywczych. Mimo iż nie istnieją dokładne badania potwierdzające dobroczynny wpływ jagód goji na nasz organizm, wielu ludzi, w tym medycyna chińska, przypisuje im korzystne właściwości. Owoce goji zaliczamy do kategorii superfoods (ang. superżywność), czyli produktów pochodzenia roślinnego o bardzo korzystnych dla organizmu właściwościach.
Na rynku polskim dostępne są najczęściej jagody goji w formie suszonej. W takiej postaci zresztą najbardziej nadają się one do spożycia. Dostępne są także w formie suplementów diety.
Przeczytaj także: Żurawina – jakie właściwości lecznicze mają suszone owoce, sok i nalewka z żurawiny
Jagody goji – co mają w środku?
Jagody goji zawierają szereg istotnych składników odżywczych takich jak: witamina A, witaminy z grupy B (B1, B2, B6), witamina E i witamina C (jagody goji uważa są za jedno z najbogatszych jej źródeł na świecie), składniki mineralne (żelazo, cynk, fosfor, wapń, selen, chrom, magnez, potas, miedź, german), błonnik, mikroelementy, karotenoidy, 18 aminokwasów, węglowodany, tłuszcze, monosacharydy i polisacharydy (w tym LBP – bioaktywny kompleks polisacharydowy), nienasycone kwasy tłuszczowe (np. kwas omega 6, kwas linolowy), olejki eteryczne, związki polifenolowe, związki seskwiterpenowe, sterole roślinne, β-sitosterol, cyperon, zeaksantyna i luteina.
Jagody goji – właściwości lecznicze
Jagody goji przede wszystkim posiadają bardzo silne właściwości antyoksydacyjne (przeciwutleniające) ze względu na wysoką zawartość m.in witaminy A i C. Mówi się, że owoce goji opóźniają procesy starzenia, neutralizują wolne rodniki, wspomagają układ odpornościowy organizmu, regenerują komórki nerwowe i hamują procesy ich obumierania, regulują nadciśnienie i cukrzycę, łagodzą objawy reumatyzmu, likwidują zmęczenie, a nawet poprawiają nastrój i koncentrację. Medycyna chińska mówi także o możliwości regeneracji wątroby i nerek przy pomocy jagód goji, a nawet o leczeniu niepłodności. Przyjmuje się, że spożywanie jagód goji zwiększa wydolność organizmu, wzmacnia naczynia krwionośne, stawy, ścięgna, chrząstki i więzadła, wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn oraz leczenie chorób serca, śledziony i płuc. Witamina C zawarta w owocach pomaga regenerować zęby oraz kości. Kombinacja pierwiastków zawartych w goji wspomaga wchłanianie żelaza, prawidłową pracę układu krążenia, ochronę błon komórkowych przed wpływem nadtlenków, a także wspomaga pracę tarczycy i prawidłową produkcję jej hormonów.
Znany jest także wpływ jagód goji na odchudzanie. Owoce regulują procesy metaboliczne, niwelują wchłanianie “złego” cholesterolu LDL, wspomagają wchłanianie cholesterolu HDL i w połączeniu ze zdrowym trybem życia pomagają zredukować nadwagę. Dzięki swojemu bogatemu smakowi i zawartości błonnika, szybko dają uczucie sytości i nie powodują szybkiego wzrostu poziomu cukru, co często ma miejsce po zjedzeniu innych owoców. Jagody goji mogą stanowić doskonałą przekąskę między posiłkami.
Udowodniono, że jagody goji mają pozytywny wpływ na nasz wzrok. Dzieje się tak dzięki zawartości zeaksantyny i luteiny, które chronią nasze oczy przed wpływem wolnych rodników i regenerują uszkodzenia. Oba składniki mają właściwości przeciwutleniające i dodatkowo chronią oczy przed negatywnym promieniowaniem UV, które u osób starszych mogą powodować zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) i kataraktę. Zeaksantyna należy do zawartych w goji karotenoidów, które nadają owocom czerwono-pomarańczową barwę. Z kolei zawartość tauryny hamuje proces rozwoju retinopatii cukrzycowej. Kompleks polisacharydowy goji zapobiega rozwojowi jaskry.
Jagody goji mają także korzystny wpływ na naszą skórę. Pomagają łagodzić wysypki i alergie skórne, wspomagają produkcję kolagenu (odpowiedzialnego za jędrność i elastyczność skóry), zapewniają właściwe nawilżenie skóry, mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Owoce poprawiają także stan włosów i paznokci. Nie bez powodu jagody goji nazywane są często “owocami długowieczności”.
U zwierząt chorych na cukrzycę kompleks ten zmniejsza hiperglikemię (dlatego jagody goji zaleca się pacjentom chorym na cukrzycę typu 1 i 2) i insulinoodporność.
Jagody goji – opinie lekarzy
Opinie specjalistów na temat właściwości prozdrowotnych owoców goji są podzielone. Naukowo udowodniono tylko niektóre z przypisywanych tym owocom korzyści dla organizmu. Wiele osób jednak uważa, że spożywanie jagód goji jest korzystne. Należy jednak pamiętać o przeciwwskazaniach do ich stosowania (o tym w dalszej części artykułu) i nie przekraczaniu zalecanych dawek.
Przeczytaj jeszcze: Aronia – sok, wino, przetwory z aronii, jak je zrobić i jakie właściwości lecznicze ma superfood aronia?
Jagody goji – jak jeść?
Jagody goji w smaku przypominają żurawinę, są jednak mniej słodkie, a nawet lekko gorzkawe i pikantne. Mają lekki posmak pomidorowy i ziołowy. Suszone owoce goji można spożywać na surowo, w Chinach dodatkowo gotuje się je przed podaniem z ryżem, warzywami i mięsem. Z jagód goji można także przygotować herbatę, kompoty, soki, nalewki i wina. Owoce można także dodawać na wzór rodzynek do müsli, sałatek, zup owocowych, jogurtów, ciast i innych deserów. Nadadzą się także jako nadzienie do naleśników lub pierogów.
Jagody goji – cena
Cena jagód goji jest stosunkowo wysoka. Zwykle wynosi od 30-70 zł za 1 kg suszonych lub mrożonych owoców. Znacznie droższy jest sok z owoców goji, gdyż kosztuje ok. 30-50 zł za 0,5 l.
Jagody goji – uprawa
Kolcowój chiński nadaje się do samodzielnej uprawy w ogrodzie. Lubi stanowiska ciepłe i nasłonecznione. Gleba pod uprawę powinna być żyzna i przepuszczalna. Roślina źle będzie rosła na ciężkiej glebie gliniastej. Kolcowój dobrze znosi mróz, suszę i zanieczyszczenia powietrza. Wiosną przycinamy roślinę, aby lepiej się rozgałęziała. Owoce kolcowoju pojawiają się już w drugim roku po posadzeniu.
Jagody goji – przeciwwskazania
Nieznane są dokładne skutki uboczne spożywania jagód goji. Na pewno nie należy przekraczać zalecanych dawek jagód goji, tj. 5-12 g suszonych owoców dziennie. Osoby stale przyjmujące leki i chorzy przed spożywaniem jagód powinny skonsultować się z lekarzem. Nie należy spożywać świeżych i niedojrzałych owoców goji, gdyż grozi to zatruciem. Jagód goji absolutnie nie mogą spożywać osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe oraz osoby z poważnymi problemami układu krążenia. Innym przeciwwskazaniem jest ciąża i karmienie. Spożywanie jagód goji w nadmiernych ilościach może obniżyć poziom cukru we krwi, dlatego osoby z cukrzycą i przyjmujące leki na cukrzycę powinny zachować ostrożność. Dzieci również nie powinny objadać się jagodami goji.
Przeczytaj także: Dzika róża – charakterystyka, właściwości i zastosowanie