Majeranek znany jest nam powszechnie jako przyprawa. Nie wszyscy z nas wiedzą jednak, że zioło to jest także używane jako roślina lecznicza. Pomoże przy dolegliwościach układu trawiennego, ale i przy przeziębieniu. Sprawdź, jakie jeszcze zastosowanie ma majeranek.

Majeranek – charakterystyka

Majeranek (lebiodka majeranek) jest gatunkiem rośliny miododajnej, należącym do rodziny jasnotowatych. Mimo że pochodzi z rejonów Morza Śródziemnego i dziki majeranek możemy obecnie spotkać jedynie w Turcji i na Cyprze, jest on uprawiany w wielu miejscach na świecie w strefie umiarkowanej i ciepłej. Znany doskonale jako przyprawa, jednak stosuje się go także jako roślinę leczniczą ze względu na jego właściwości zdrowotne. Często mylony z oregano ze względu na podobieństwo obu roślin. Lebiodka majeranek jest rośliną o wysokości do 50 cm. Posiada silnie rozgałęzione łodygi i drobne, eliptyczne liście. Kwiaty również małe, barwy od białej po różową (co pozwala na odróżnienie majeranku od oregano), umieszczone na szczycie pędów. Majeranek kwitnie do połowy lata do pierwszych mroźnych dni. Nasiona majeranku posiadają charakterystyczny zapach. Ziele majeranku zbiera się w okresie jego kwitnienia. Największe znaczenie mają liście rośliny – stosuje się je świeże, suszone i rozdrobnione. Również kwiaty i nasiona majeranku wykorzystuje się ze względu na ich właściwości aromatyzujące. Olejek pozyskiwany z górnych partii majeranku wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym.

Zobacz także: Tymianek – wpływ popularnej przyprawy na nasze zdrowie

Majeranek – składniki odżywcze

Majeranek posiada korzystny wpływ na nasze zdrowie ze względu na zawartość składników odżywczych. Należą do nich witaminy A, C, E, K, witaminy z grupy B, rutyna, kwas foliowy, wapń, żelazo, sód, magnez, cynk, potas, fosfor miedź, kwasy tłuszczowe, błonnik, a także olejek eteryczny (zawierający garbniki, alkohole, seskwiterpeny i terpeny).

Majeranek na trawienie

Majeranek ma leczniczy wpływ na pracę układu pokarmowego. Herbata z majeranku pomoże złagodzić dolegliwości żołądkowe (takie jak nieżyt, niestrawność, wzdęcia), pobudza produkcję soków żołądkowych i żółci, łagodzi bóle brzucha, kolkę jelitową i biegunkę, a także wspomaga proces oczyszczania wątroby. Ponadto majeranek obniża wydzielanie kwasu solnego, co ma znaczenie w leczeniu objawów refluksu żołądkowo-przełykowego. Ziele ma działanie wiatropędne i rozkurczowe.

Majeranek na kaszel

Lebiodka majeranek wspomoże nas w walce z przeziębieniem i infekcjami układu oddechowego. Inhalacje z majeranku i napar z majeranku pomogą rozgrzać organizm, wzmocnić odporność, oczyścić płuca z zalegającej flegmy, złagodzić zapalenie oskrzeli, kaszel (zioło ma działanie wykrztuśne) oraz katar. Skuteczne jest także stosowanie zioła na zatoki – majeranek pomaga bowiem je udrożnić. W celu łagodzenia objawów nieżytu nosa można stosować także maść z majerankiem – wykonaną samodzielnie w domu lub do kupienia w aptece. Aby wykonać taką maść samodzielnie, należy zmieszać suszone i rozdrobnione liście majeranku z maścią zawierającą witaminę A. Mieszankę odstawiamy na 2 godziny. Po tym czasie możemy maścią smarować okolice nozdrzy.

Aby przeprowadzić inhalację majerankiem należy użyć liści ziela. 2 łyżki liści majeranku zalewamy 0,5 l wrzątku i czekamy kilka minut. Następnie pochylamy się nad parującym płynem i wdychamy parę przez 5 do 10 minut.

Napar z majeranku będzie pomocny przy problemach trawiennych oraz infekcjach układu oddechowego. Pomoże także przy mdłościach w ciąży. Aby przygotować taki napar, należy 1-2 łyżeczki suszonych liści majeranku zalać szklanką wrzątku. Napar pozostawiamy do zaparzenia na ok. 10-15 minut. Po tym czasie przecedzamy. Po wystudzeniu można dodać łyżeczkę naturalnego miodu w celu poprawienia smaku i wzmocnienia działania. Naparu z majeranku nie powinniśmy pić więcej niż 2-3 razy dziennie, gdyż w nadmiarze może on powodować bóle głowy.

Zobacz także: Mięta – jej właściwości lecznicze, walory smakowe i uprawa

Majeranek na ukojenie nerwów i bóle

Majeranek ma także działanie uspokajające i wyciszające. Łagodzi nerwobóle, bezsenność, bóle głowy i bóle migrenowe. Pomaga utrzymać prawidłowe ciśnienie krwi. Przynosi ulgę w bólach reumatycznych, bólach mięśni i bólach menstruacyjnych. Stosowanie majeranku w ciąży złagodzi nudności i bóle.

Majeranek na inne dolegliwości

Majeranek w formie naparu ma także działanie przeciwzapalne. Można go wykorzystać przy chorobach oczu (np. zapalenie spojówek) oraz stanach zapalnych skóry. Łagodzi podrażnienia i obrzęki, także redukuje przebarwienia skóry. Pomocny jest także przy stanach zapalnych krtani. Poprawia wchłanianie żelaza, poprawia krążenie, opóźnia procesy starzenia (ze względu na swoje działanie przeciwutleniające), ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Zalecany dla osób chorych na cukrzycę typu 2.

Olejek z majeranku wykorzystuje się w aromaterapii, ale ma on także znaczenie w przemyśle spożywczym i kosmetycznym. Olejek ma działanie przeciwzapalne, antyseptyczne, rozkurczowe i przeciwtrądzikowe. Ponadto odstrasza owady.

Majeranek w kuchni

Ziele majeranku jest popularną przyprawą. Często dodaje się go do dań ciężkostrawnych, takich jak duszona, pieczona i grillowana wieprzowina, baranina, gęsina, jagnięcina, grochówka, zupa fasolowa, fasola po bretońsku, żurek i potrawy z roślin strączkowych. Dobrze komponuje się z ziemniakami, kiełbasami, wędlinami, mięsnymi sosami i marynatami, rybami, pasztetami, gulaszami i daniami z dodatkiem octu, czosnku i cebuli. Można go także dodawać do sałatek, a nawet smalcu w celu przedłużenia jego świeżości. Jeśli chodzi o inne przyprawy, majeranek może być stosowany również z tymiankiem, szałwią i rozmarynem. Majeranek można także używać zamiast soli. Często zastępuje oregano, szczególnie we Włoszech, gdzie używa się go do przyprawiania np. pizzy. W przemyśle spożywczym olejek z majeranku stosuje się do aromatyzowania herbat, octu i likierów.

Świeże ziele majeranku dodajemy pod koniec gotowania (aby nie zniszczyć jego smaku), a suszony stosujemy na początku przygotowywania potrawy. Należy pamiętać, że świeży majeranek stosujemy w większych ilościach niż majeranek suszony – ze względu na to, że aromat suszonego majeranku jest bardziej intensywny. Majeranek należy przechowywać w szczelnych opakowaniach, maksymalnie do ok. roku.

Majeranek – uprawa

Majeranek ogrodowy nada się zarówno do uprawy na działce jak i w doniczce. Roślina jest tania w utrzymaniu i nie wymaga wiele miejsca w ogrodzie. Ma niewielkie wymagania. Potrzebuje jedynie odpowiedniej gleby (próchniczej i przepuszczalnej) oraz nasłonecznionego, osłoniętego od wiatru stanowiska (wyjątkiem są odmiany o złotych listkach, które preferują stanowiska, w których mogą zaczerpnąć cienia w południe). Im gleba, na której rośnie majeranek jest żyźniejsza, tym większy aromat będzie posiadało zioło. Gleby nie trzeba nawozić, o ile nie jest słaba i piaszczysta. Odległość między sadzonkami powinna wynosić ok. 45 cm. Roślinę podlewamy w czasie suszy – nie wymaga regularnego nawadniania. Majeranek nie jest bardzo mrozoodporny, dlatego najlepiej uprawiać go jako roślinę jednoroczną lub w okresie mrozów skrzynki przechowywać w domu. Majeranek siać najlepiej w marcu, w skrzynkach w szklarni. Nasiona nie powinny znajdować się w glebie zbyt głęboko. Pędy można ścinać już późnym latem, na wysokości ok. 5 cm. Pozwoli to na lepsze rozgałęzienie rośliny. Zbiory najlepiej rozpoczynać przed pojawieniem się kwiatów.

Możliwa jest także uprawa tego zioła w doniczkach. Pozwoli to na wprowadzenie do domu odświeżającego aromatu oraz możliwość korzystania z walorów zioła na wyciągnięcie ręki. Majeranek sprawdza się również jako roślina ozdobna. Doniczki należy ustawić przy oknach i obracać co jakiś czas, co zapewni roślinie równomierny wzrost.

Majeranek – suszenie

Zebrane pędy lebiodki suszymy od razu w suchym, przewiewnymi ciemnym miejscu – np. w piwnicy lub na strychu. Można także wykorzystać piekarnik (zostawiając uchylone drzwiczki) lub suszarkę do ziół. Zioła rozkładamy na papierze, przekładając je kilkakrotnie, aby ususzyły się równomiernie. Uszuszone zioła rozkruszamy i przechowujemy w ciemnych pojemnikach i w ciemnych miejscach, gdyż światło je niszczy. Tak wysuszone zioła możemy przechowywać przez rok. Majeranek możemy także zamrozić.

Przeczytaj także: Oregano – popularna przyprawa i jej właściwości zdrowotne