Rumianek pospolity (Matricaria chamomilla L.) to jedna z najbardziej popularnych roślin łagodzących ból spowodowany zapaleniem żołądka. Stosowany wewnętrznie i zewnętrznie, najczęściej w formie herbatki do picia lub namaczania. Włosy nasączone wywarem z rumianku uzyskują jaśniejszy odcień i większą objętość, a gdy herbatka rumiankowa znajdzie się w żołądku wspomaga trawienie. Kwitnie od maja do września. Na co jeszcze działa ulubiona roślina zielarek, czemu zawdzięczamy jej działanie i dlaczego przydomek pospolity?

Pospolita roślina lecznicza

Rumianek jest rośliną jednoroczną o intensywnym zapachu.Łodyga osiąga wysokość do 60cm, jest silnie rozgałęziona, a na końcu każdego rozgałęzienia tworzą się silnie zółte koszyczki kwiatowe o średnicy 1,5 – 2,5 . Kwiatostan składa się z żółtych kwiatów rurkowatych (w kształcie stożka) umieszczonych wewnątrz oraz z białych kwiatów języczkowych znajdujących się po zewnętrznej stronie kwiatostanu. Rumianek kwitnie od maja do września. Skarbnicą wartości leczniczych czyli surowcem zielarskim pozyskiwanym z rumianku są koszyczki, które suszy się odrazu po zebraniu, na początku kwietnia. Najlepiej zbierać rumianek w gorące, słoneczne dni, w godzinach popołudniowych, gdyż o tej porze zawiera najwięcej substancji czynnych.

Przeczytaj także: Lawenda – jak ją uprawiać, sadzić i przycinać?

Właściwości rumianku pospolitego

Istoty leczniczych właściwości rumianku należy szukać w jego biało-żółtych kwiatach zawierających silnie skoncentrowany olejek eteryczny bogaty w takie związki jak chamazulen- działający przeciwalergicznie, alfa-bisabolol działający odżywczo na skórę czy spiroeter, który hamuje wytwarzanie substancji przyczyniających się do występowania stanów zapalnych.

Pochodzi ze wschodniej części wybrzeża Morza Śródziemnego. Dziś występuje już niemal wszędzie- na łąkach, pastwiskach przy polnych drogach.  Nic dziwnego, że nadano mu nazwę pospolity, nie powinno to jednak niczego ujmować tej cudownej roślinie. Choć zazwyczaj najbardziej drogocenne jest to co niedostępne, w przypadku lekarstw warto pamiętać, że dostępność nie ma bezpośredniego związku z leczniczymi właściwościami.  Rumianek już od starożytności cieszy się nieposzlakowaną opinią, a to że nie trzeba płacić za ściąganie go z zagranicy, to jego wielka zaleta.

Zastosowanie rumianku pospolitego

Układ pokarmowy

Rumianek działa rozkurczająco na żołądek, przez co pomaga w leczeniu objawów wzdęć, bólu brzucha, biegunki oraz zaparć. Rumianek można pić podczas ciąży. Pomaga łagodzić mdłości.

Oczy

Kompresy z rumianku przyłożone do oczu łagodzą zapalenie spojówek, związane z alergią uczulenia, pomagają oczom odpocząć. Działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, ściągająco.

Włosy

Ze względu na właściwości rozjaśniające włosy, rumianek jest jednym z głównych składników kosmetyków pielęgnacyjnych do włosów blond. Przywraca im połysk, odżywia, nadaje objętość, ułatwia rozczesywanie i układanie. Przeciwdziała pojawianiu się łupieżu i wypadaniu włosów. Niektórzy fryzjerzy twierdzą nawet, że wywar z rumianku wystarczy do pielęgnacji włosów blond. Ten rodzaj włosów ze względu na swoją delikatną strukturę nie potrzebuje silniejszych kosmetyków. Żeby efekty były zauważalne należy używać wywaru regularnie przez miesiąc.  

Problemy z zasypianiem

Rumianek pospolity nie tylko działa na nasze ciało- wykazuje działanie uspokajające, koi nerwy, pomaga w zasypianiu. Znany od wieków lek na uspokojenie z domowej apteczki. Dzięki związkom takim jak spiroeter, kumaryn oraz kojącemu nozdrza zapachowi, rumianek działa uspokajająco i rozluźniająco. W chwilach nagromadzonego zmęczenia zalecane są kąpiele rumiankowe, a podczas problemów z zasypaniem można włożyć kilka kwiatów rumianku pod poszewkę poduszki.

Podrażnienia skóry

Napar z rumianku jest doskonałym środkiem przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym. Nasączony kompres należy przyłożyć w miejsce zmian skórnych- na ranę, trądzik czy miejsca dotknięte grzybicą. Pomoże przy oparzeniach, świądzie i owrzodzeniach. Od wielu lat, z powodzeniem stosowany w przemyśle kosmetycznym, wartościowy składnik kremów, maseczek na twarz, płynów do kąpieli, głównie do skóry delikatnej i wrażliwej. Bardzo dobry do pielęgnacji skóry niemowląt, najlepiej wówczas stosować go w czystej postaci.

Skład – substancje lecznicze w rumianku pospolitym

• flawonoidy i fenolokwasy, czyli przeciwutleniacze
• chamazulen o właściwościach przeciwalergicznych
• cholina, substancja budulcowa komórek
• fitosterole obniżające poziom cholesterolu
• alfa-bisabolol wraz z tlenkami, wykazuje działanie przeciwzapalne i antybakteryjnye
• gorycze, pobudzają układ trawienny
• garbniki katechinowe wykazują działanie przeciwzapalne, antybakteryjne oraz ściągające
• witamina C, przeciwutleniacz
• poliacetyleny wykazują działanie na układ nerwowy, działają przeciwbólowo oraz antybakteryjnie
• związki kumarynowe i śluzowe działają rozkurczowo i przeciwzakrzepnie
• sole mineralne o działaniu odżywczym

Herbata rumiankowa 

Rumianek w płynnej formie skutecznie uspokaja i koi nerwy, pomaga w zasypianiu. Herbatkę z rumianku można pić, aby pobudzić apetyt, szczególnie sprawdzi się u dzieci. Przy zapaleniu dziąseł, przepłucz naparem z rumianku jamę ustną. Kobiety w ciąży pijące 1-2 szklanki rumianku dziennie, złagodzą dokuczliwe mdłości. Kuracje ziołowe to najbardziej naturalny i stosunkowo niedrogi sposób na leczenie chorób. Przygotować taką kuracje możesz metodą domową (DIY), pamiętaj jedynie, że inną dawkę stosuje się przyrządzając napar dla dzieci, inną dla dorosłych. W przypadku dzieci, najlpepiej 1 łyżkę suszonych kwiatów rumianku zalaż wrzątkiem, dodać łyżeczkę miodu, zaparzać przez 15 minut, a na koniec przecedzić przez sitko. Dorośli potrzbują nieco mocniejszego naparu, należy użyć 3 pełne łyżki zasuszonej rośliny. Herbata rumiankowa złagodzi objawy kolki jelitowej.

Przeczytaj także: Żeń-szeń – właściwości zdrowotne i przeciwwskazania

Rumianek na włosy

Rumianek świetnie sprawdzi się jako kuracja do włosów blond, wyciągnie z koloru to co najlepsze, lekko rozjaśni włosy i dzięki zawartym w nim związkom mineralnym wzmocni cebulki, sprawi że włosy będą błyszczące, bardziej elastyczne, mniej łamliwe i plączące. Skórę głowy z tendencją do łupieżu można także potraktować naparem lub ekstraktem z rumianku.

Rumianek uprawa

Rumianek pospolity prawidłowo rośnie na glebach gliniastych i piaszczystych, ale najlepszą dla niego glebą jest żyzna gleba, z domieszką piasku o znikomej zawartości wapnia. Lubi miejsca silnie nasłonecznione, o wystawie południowo-zachodniej kub południowej. Na okres zimowy roślina zamiera.

Nasiona rumianku wysiewa się do gruntu na przełomie października i listopada lub wczesną wiosną. Najobfitsze wschody rumianku wysianego jesienią następują po śnieżnej zimie i wilgotnej wiośnie, gdy nasiona mają najlepsze warunki kiełkowania.

Rumianek ogrodowy

Rumianek traktowany jest nietylko jako lecznicze zioło, traktowany jest również jako roślina ozdobna. Świetnie nadaje się w ogrodach ziołowych do zestawień wielogatunkowych. Można go sadzić na rabatach obok innych roślin jednorocznych, jako uzupełnienie słonecznych rabat. Pięknie prezentuje się w ogrodach rustykalnych, wiejskich, z małą ilością celowych geometrycznych aranżacji.

Rumianek – ciekawostki

– rumianek polny jest samopylny lub owadopylny

-rumianek to chwast ruderalny i segetalny, najczęściej zachwaszcza warzywa, zboża i uprawy okopowe

– ma puste dno kwiatowe

– smakuje korzennie, a jego nuta zapachowa podobna jest do jabłka

– inne nazwy: maruna rumianek, kamelki, maruna, rumianek apteczny,  rumianek pachnący, rumianek lekarski,

– zawiera: olejek eteryczny, glikozydy flawonowe, karetonoidy, , flawonoidy, , śluz, sole mineralne, węglowodany, żywice, garbniki,  cholinę, gorycze, związki kumarynowe, kwasy organiczne

– ma szerokie zastosowanie w kosmetyce, używa się go do produkcji: szamponów, taników, mydeł, kremów, płynów do kąpieli, maseczek,

– olejki z rumianku mają zastosowanie jako rozpuszczalnik farb, które stosuje się do malowania porcelany

– legendy głoszą, że Ramzes II, władca starożytnego Egiptu, został zabalsamowany właśnie olejkiem aromatycznym z rumianku

-w tradycji anglosaskiej uważano, że rumianek jest jedną z siedmiu świętych roślin